Παγκοσμίως ενώ η ζήτηση του πόσιμου νερού αυξάνεται την ίδια στιγμή τα αποθέματα των υδατικών πόρων μειώνονται. Ο πλανήτης εδώ και πολλά χρόνια εκπέμπει το δικό του μήνυμα ότι έχει την ανάγκη όλων μας. Οι εταιρείες ύδρευσης σε όλο τον κόσμο καλούνται να διαχειριστούν και να αντιμετωπίσουν αυτό το ολοένα και πιο επιτακτικό πρόβλημα των αποθεμάτων των υδατικών πόρων.
Ο χρόνος πλέον δεν είναι σύμμαχος.
Όλοι θυμόμαστε τι είχε γίνει στην Ελλάδα κατά την περίοδο της χειρότερης λειψυδρίας τα έτη 1989-1993. Τότε που στην Αθήνα σχεδόν ξεράθηκε ο ταμιευτήρας του Μόρνου, υπήρχε καθημερινό δελτίο από την ΕΥΔΑΠ με ενημέρωση για το πόσες μέρες ακόμα οι κάτοικοι του λεκανοπεδίου θα είχαν νερό.
Τότε που αναγκάστηκαν να εξαπλασιάσουν την τιμή του, να επιβάλλουν μέτρα απαγόρευσης της χρήσης για συγκεκριμένες δράσεις (π.χ. πότισμα κήπων, πλύσιμο αυτοκινήτων) και που σκέπτονταν ακόμα και την μεταφορά νερού με τάνκερ από την λίμνη Τριχωνίδα.
Η εύκολη λύση της δημιουργίας νέων εγκαταστάσεων αποδείχθηκε ότι δεν επαρκεί από μόνη της γιατί εκτός του κόστους και της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης απλά μεταθέτει το πρόβλημα στο μέλλον και δίνει την «ψευδαίσθηση της αφθονίας».
Είναι αδήριτη η ανάγκη πλέον να προσπαθήσουμε να διαχειριστούμε πιο αποδοτικά το νερό που ήδη λαμβάνουμε από τους υδατικούς πόρους.
Οι απώλειες νερού σε ετήσια βάση στον κόσμο ανέρχονται:
- Στις αναπτυγμένες χώρες: 15%
- Στις ευρυστατικές χώρες: 30%
- Στις αναπτυσσόμενες χώρες: 35%
Συνολικά: Οι απώλειες νερού σε ετήσια βάσει στον κόσμο ανέρχονται σε 48,6 δις m3 που ισοδυναμούν απώλειες εσόδων 14,6 δις US$.
Και μόνο τα νούμερα αυτά είναι ικανά να μας πείσουν να ασχοληθούμε.
Δεν μπορούμε να χάνουμε άλλο χρόνο πρέπει να μειώσουμε την σπατάλη νερού.
Αυτός είναι ο πρώτος στόχος μας.
Σπατάλη νερού που οφείλεται τόσο στην αλόγιστη χρήση του, όταν π.χ. αφήνουμε την βρύση ανοιχτή αλλά κυρίως στις απώλειες νερού, τόσο στο δίκτυο της εταιρείας ύδρευσης όσο και στα σπίτια των καταναλωτών (π.χ. καζανάκια, βρύσες που στάζουν κ.α.).
Πρόβλημα που απασχολεί την παγκόσμια κοινότητα επιστημόνων και τεχνικών εδώ και πολλά χρόνια.
Οι απώλειες νερού και η σπατάλη του, μπορούν να μειωθούν με διαμόρφωση σχεδίων διαχείρισης της ζήτησης, μέσω προγραμμάτων εξοικονόμησης νερού καθώς και με πρωτοβουλίες αντιμετώπισης των διαρροών και βελτίωσης του επιπέδου λειτουργίας των δικτύων.
Η ΔΕΥΑ ΚΩ που είναι επιφορτισμένη με την ορθολογική διαχείριση του νερού και την απρόσκοπτη παροχή του στους καταναλωτές, έχει συναισθανθεί τις ευθύνες της και προσπαθεί έμπρακτα και αυτή με την σειρά της να διασφαλίσει την αποδοτικότερη χρήση του νερού, κάνοντας σταθερά βήματα για την μείωση των απωλειών νερού στι δίκτυο της.
Από την πρώτη μέρα που αναλάβαμε την διοίκηση της ΔΕΥΑΚ με υπευθυνότητα και σοβαρότητα ξεκινήσαμε την μεγάλη προσπάθεια για την διασφάλιση και την προστασία ενός τεράστιας σημασίας πόρου που κινδυνεύει να χαθεί, του νερού.
Βάλαμε τα δυνατά μας.
Ανταποκρινόμενοι λοιπόν στις απαιτήσεις του σήμερα η ΔΕΥΑ ΚΩ σε συνεργασία με τον Εργαστήριο Υδρομηχανικής και Περιβαλλοντικής Τεχνικής του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, και ειδικότερα με τον Επίκουρο Καθηγητή κ. Β. Κανακούδη, εκπονεί σχέδιο δράσης για την μείωση των απωλειών νερού στο δίκτυο της.
Πολλοί δημιουργικοί άνθρωποι δούλεψαν για να μπορέσουμε να υλοποιήσουμε αυτό το σύγχρονο και πρωτοποριακό σχέδιο δράσης (εργαζόμενοι και στελέχη της ΔΕΥΑΚ, συνεργάτες του Πανεπιστημίου).
Ένα σχέδιο δράσης που για πρώτη φορά παρουσιάστηκε στην εκδήλωση που συν-διοργάνωσαν οι 3 ΔΕΥΑ του νησιού μας με το ΔΙΚΤΥΟ «ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS», πέρυσι τέτοια εποχή (23/5/2009).
Το Σχέδιο Δράσης αποτελούνταν από 4 διαδοχικά βήματα
- Βήμα 1ο: Αξιολόγηση του Δικτύου
- Βήμα 2ο: Παρακολούθηση του Δικτύου (χαρτογράφηση, προσομοίωση)
- Χαρτογράφηση και υδραυλική επίλυση (προσομοίωση) του Δικτύου
- Κατανόηση του Δικτύου (Αναγνώριση Προβλημάτων (Συμπτώματα), Κατανόηση Προβλημάτων (Αιτίες), Σύνδεση Συμπτωμάτων με Κύριες & Πιθανές Αιτίες, Σύνδεση των Αιτιών με Κύριες & Δευτερεύουσες Ενέργειες Αντιμετώπισης)
- Βήμα 3ο: Σχεδιασμός συστήματος SCADA (τηλεμετρία και τηλεχειρισμός)
- Βήμα 4ο: Σχεδιασμός Δράσεων και εφαρμογή
- Προσδιορισμός στόχων (χωροχρονική κατανομή)
- Προσδιορισμός και Ιεράρχηση δράσεων με άμεσα και μελλοντικά αποτελέσματα
- Αρχικές επεμβάσεις / δράσεις με Πιλοτικές εφαρμογές
- Αξιολόγηση αποτελεσμάτων
- επαναπροσδιορισμός στόχων & Διορθωτικές επεμβάσεις / δράσεις
Μετά την ολοκλήρωση το 2009 του 1ου Βήματος, δηλαδή της αξιολόγησης του δικτύου της ΔΕΥΑ ΚΩ σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, σήμερα ολοκληρώνεται και το 2ο Βήμα που αποτελείται από την πλήρη χαρτογράφηση του δικτύου και την ανάπτυξη του μοντέλου προσομοίωσης της υδραυλικής του λειτουργίας.
Η 1η Φάση που αφορούσε στον «Προσδιορισμό των δεικτών λειτουργίας του δικτύου ύδρευσης της ΔΕΥΑ ΚΩ σύμφωνα με το διεθνές πρότυπο της IWA» ολοκληρώθηκε το2009. Σε αυτήν υλοποιήθηκαν τα ακόλουθα:
- αρχική μέτρηση του μήκους των αγωγών του δικτύου και κατανομή τους ανά υλικό και διάμετρο,
- υπολογισμός του νερού που αντλείται και καταναλώνεται από τους χρήστες ανά δίμηνο,
- προσδιορισμός του υδατικού ισοζυγίου του δικτύου της ΔΕΥΑ ΚΩ σύμφωνα με το διεθνές πρότυπο της IWA (International Water Association)
- αρχικός προσδιορισμός των απωλειών νερού του δικτύου (διαρροές, θραύσεις κλοπή, υπομέτρηση κλπ.),
- πλήρης αξιολόγηση του δικτύου της ΔΕΥΑ ΚΩ υπολογίζοντας βασικούς δείκτες απόδοσης και ταυτόχρονη κατάταξη της ΔΕΥΑ ΚΩ στον παγκόσμιο χάρτη των εταιρειών παροχής νερού
Η 2η φάση που αφορά στην «Αξιολόγηση του δικτύου ύδρευσης της ΔΕΥΑ ΚΩ και την εφαρμογή μοντέλου ελέγχου και παρακολούθησης των διαρροών με την εφαρμογή νέων τεχνολογιών» ολοκληρώθηκε. Σε αυτήν υλοποιήθηκαν τα ακόλουθα:
- πλήρης χαρτογράφηση του δικτύου ύδρευσης της ΔΕΥΑ ΚΩ λαμβάνοντας υπόψη τα υψομετρικά χαρακτηριστικά. Η χαρτογράφηση ανταποκρίνεται πλήρως στην πραγματικότητα, λαμβάνοντας υπόψη τα πλέον ενημερωμένα οριζοντιογραφικά στοιχεία του δικτύου,
- ορθή κατανομή της ζήτησης του δικτύου σε κόμβους με χρήση τόσο της πυκνότητας πληθυσμού, αλλά και της πραγματικής χωροθέτησης των υδρομέτρων. Η προσπάθεια αυτή είναι πιλοτική και πρωτοποριακή για την Ελλάδα,
- υδραυλική προσομοίωση του δικτύου
- απομένει η επαλήθευση/βαθμονόμηση του υδραυλικού μοντέλου που θα ολοκληρωθεί με την έγκριση σχετικών προτάσεων χρηματοδότησης της ΔΕΥΑ Κω (ΕΠΕΡΑΑ, INTERREG ΕΛΛΑΔΑ-ΚΥΠΡΟΣ)
Η ολοκλήρωση της 2ης φάσης παρέχει πολλές πλέον δυνατότητες στη ΔΕΥΑ ΚΩ, όπως:
- Δημιουργία ψηφιακής βάσης δεδομένων, που θα ενημερώνεται εφεξής - Διαχείριση δεδομένων
- Ασφαλής Σχεδιασμός, Ανάλυση και Διαχείριση δικτύου
- Παρακολούθηση της ασφάλειας λειτουργίας όλου του συστήματος ύδρευσης της ΔΕΥΑ ΚΩ
- Έγκαιρος έλεγχος εγκαταστάσεων και βελτιστοποίηση δικτύου
Τα οφέλη της 2ης Φάσης είναι πολλά και διακρίνονται ανά αντικείμενο ως εξής::
- Μέσω της πλήρους και ορθής χαρτογράφησης του δικτύου:
- Απόκτηση πλήρους εικόνας της δομής του δικτύου
- Δυνατότητα εξαγωγής επικαιροποιημένων αναφορών στοιχείων του δικτύου
- Δυνατότητα χωρικού προσδιορισμού των αγωγών προς αντικατάσταση
- Μέσω της υδραυλικής επίλυσης του δικτύου:
- Προσδιορισμός των αδύναμων σημείων του δικτύου και λήψη μέτρων αναβάθμισης της λειτουργίας του
- Έγκαιρη πρόβλεψη κρίσεων και λήψη μέτρων πρόληψης
- Έγκαιρος εντοπισμός των σημείων αστοχίας του δικτύου και ταχύτερη αποκατάστασή τους
- Ευκολότερος εντοπισμός των σημείων παράνομης χρήσης νερού
Επίσης, τα συνολικά οφέλη για τη ΔΕΥΑ Κω και κατ’ επέκταση για τους πολίτες διακρίνονται στα εξής:
- Προετοιμασία αντιμετώπισης επιπτώσεων κλιματικής αλλαγής
- Έμπρακτη κοινωνική ευαισθησία μέσω εξάλειψης της παράνομης χρήσης του νερού
- Βελτίωση της αξιοπιστίας του δικτύου
- Βελτίωση των παρεχομένων υπηρεσιών
- Διασφάλιση βιωσιμότητας
- Απόδειξη ωριμότητας προτάσεων της ΔΕΥΑ ΚΩ για χρηματοδότηση δράσεων μέσω του ΕΣΠΑ ή/και άλλων χρηματοδοτικών πηγών
Ειδικά για το τελευταίο θα πρέπει να τονιστεί ότι στα πλαίσια της συνεργασίας με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας στην υλοποίηση του Σχεδίου Δράσης της ΔΕΥΑ ΚΩ κατατέθηκαν ήδη οι ακόλουθες 3 προτάσεις σε χρηματοδοτικές πηγές:
- πρόταση της ΔΕΥΑ ΚΩ ύψους 2,8 εκατομμυρίων € στο ΕΠΕΡΑΑ με τίτλο «ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΜΕΙΩΣΗΣ ΔΙΑΡΡΟΩΝ ΣΤΟ ΔΙΚΤΥΟ ΥΔΡΕΥΣΗΣ ΤΗΣ ΔΕΥΑ ΚΩ», για την οποία ολοκληρώθηκε με επιτυχία το στάδιο της Τεχνικής Αξιολόγησης και είναι για υπογραφή στον Υπουργό. Πρόκειται ουσιαστικά για το 3ο Βήμα του Σχεδίου Δράσης της ΔΕΥΑ ΚΩ και αφορά την ολοκληρωμένη μελέτη του δικτύου μέσω SCADA. Μέχρι τώρα έχουν προσδιοριστεί οι θέσεις τοποθέτησης σταθμών μέτρησης, οι παράμετροι που θα μετρώνται και οι δυνατότητες τηλεχειρισμού που θα προσφέρει το σύστημα.
- Πρόταση με συνολικό προϋπολογισμό για όλο το νησί της ΚΩ σε συνεργασία με την ΔΕΥΑΗΡ και την ΔΕΥΑ Δήμου Δικαίου 1,15 εκατομμυρίων € στο INTERREG ΕΛΛΑΔΑ-ΚΥΠΡΟΣ με ακρωνύμιο «LOVE WATER» και Ελληνικό Τίτλο «Αύξηση αποδοτικότητας/ανταποδοτικότητας της χρήσης του αστικού νερού με στόχο την ορθολογική του κοστολόγηση/τιμολόγηση σε συνθήκες ανεπάρκειας υδατικών πόρων ή/και έργων υδροδότησης», η οποία βρίσκεται στο στάδιο της Τεχνικής Αξιολόγησης. Και αυτή η πρόταση ουσιαστικά αποσκοπεί στη χρηματοδότηση του 3ου Βήματος του Σχεδίου Δράσης της ΔΕΥΑ ΚΩ.
- Πρόταση του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας προς τη ΓΓΕΤ και ειδικότερα στην πρόσκληση διασυνοριακή συνεργασία ΕΛΛΑΔΑ-ΤΟΥΡΚΙΑ όπου προβλέπεται η δυνατότητα ανταλλαγής εμπειριών μεταξύ της ΔΕΥΑ ΚΩ και της αντίστοιχης εταιρείας ύδρευσης στην Ατάλυα της Τουρκίας σε θέματα διαχείρισης δικτύων. Πρόκειται λοιπόν για την σταδιακή υλοποίηση του 4ου Βήματος του Σχεδίου Δράσης της ΔΕΥΑ ΚΩ.
Παράλληλα, με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας θα προχωρήσουμε και στην πλήρη και δυναμική αποτύπωση των υδρομέτρων και των αγωγών σύνδεσης των καταναλωτών, καθώς και επιπλέον στοιχείων του δικτύου (π.χ. ηλικίες αγωγών, θέσεις έκτακτων παροχών), ώστε να έχουμε την πλέον πλήρη αποτύπωση της λειτουργίας του δικτύου. Θέλω Να σημειώσω ότι και αυτό το εγχείρημα είναι πρωτοποριακό τόσο για την Ελλάδα, όσο και για την Ευρώπη.
Σε όλη αυτή την προσπάθεια επιθυμούμε την συμμετοχή σας γιατί απλά το νερό μας αφορά όλους.
Ας δημιουργήσουμε λοιπόν μια Συμμαχία για το Νερό γιατί πιστεύω μαζί μπορούμε καλύτερα.
O Πρόεδρος της ΔΕΥΑΚ
Παναγιώτης Θαλασσινός
